Cat. Boedapest 2022
Between Hell and Paradise – The Enigmatic World of Hieronymus Bosch [Bernadett Tóth en Ágota Varga (red.)] 2022
[Tentoonstellingscatalogus (Boedapest, Museum of Fine Arts, 8 april – 17 juli 2022), Museum of Fine Arts, Boedapest, 2022]
De rijkelijk geïllustreerde en aantrekkelijk gepresenteerde catalogus van de Bosch-tentoonstelling in het Museum of Fine Arts (Szépmüvészeti Muzeum) in Boedapest (2022). De eigenlijke catalogus van tentoongestelde werken wordt voorafgegaan door vier inleidende essays (zie hiervoor Silver 2022, Pokorny 2022, De Bruyn 2022c en Falkenburg 2022) en omvat zeven afdelingen met commentaren geschreven door verscheidene auteurs (Bernadett Tóth, Larry Silver, Erwin Pokorny, Nils Büttner, Reindert Falkenburg, Eric De Bruyn en anderen). Een aantal van de tentoongestelde werken moeten het in de catalogus stellen zonder commentaar.
- Hieronymus Bosch in Times of Transition. Speciale aandacht voor de veronderstelde Bosch-portretten, voor het altaarstuk van de Bossche Onze-Lieve-Vrouwebroederschap en voor Alart du Hameel.
- Ship of Fools. De nadruk ligt hier op Bosch’ moraliserende werken. De zogenaamde Marskramer-triptiek (hier de Landloper-triptiek genoemd), de Bruiloft te Kana-kopieën, het Keisnijding-paneel (Prado), het Concert in het Ei-paneel (Lille), het Goochelaar-paneel (St Germain-en-Laye).
- The End of Times. Bosch’ eschatologische werken. Twee van de Visioenen van het Hiernamaals-panelen uit Venetië, miniaturen die Bosch kunnen geïnspireerd hebben, het Brugse Laatste Oordeel-drieluik, twee Bosch-tekeningen (Hel-landschap en Helleschipwezen).
- Exemplum Virtutis – The Lives of the Saints. De heiligen die Bosch schilderde. Het Johannes de Doper-paneel (Madrid), het Johannes op Patmos-paneel (Berlijn), het Sint-Christoffel-paneel (Rotterdam), een schetsblad met monsters (samen vier Bosch-originelen). Drie Verzoekingen van de H. Antonius-panelen van Bosch-navolgers.
- Imitation of Christ. Christus in het Bosch-oeuvre. Twee Bosch-originelen: de Aanbidding der Wijzen (New York) en de Ecce Homo (Frankfurt). De Groep van tien toeschouwers-tekening (New York), hier gepresenteerd als een originele Bosch. De kopie van het middenpaneel van de Prado-Aanbidding der Wijzen in Aken. Enkele werken van andere kunstenaars die kunnen dienen als vergelijkingsmateriaal.
- Garden of Earthly Delights. De uitstekende kopie van het middenpaneel van de Tuin der Lusten (particuliere verzameling) is één van de hoogtepunten van deze tentoonstelling. Verder de beschadigde kopie van hetzelfde middenpaneel in Boedapest en het wandtapijt dat de binnenpanelen van de Tuin weergeeft (Patrimonio Nacional). Het Weense Tuin van Eden-paneeltje van een Bosch-navolger. Andere kunstwerken die kunnen dienen als vergelijkingsmateriaal of die Bosch kunnen geïnspireerd hebben.
- The Artistic Legacy of Hieronymus Bosch. Bosch en zijn invloed op latere kunstenaars. Acht schilderijen en drie gravures van Bosch-navolgers, twee gravures van Alart du Hameel, twee gravures naar Pieter Bruegel, twee tekeningen van Bosch-navolgers.
Omdat geen van de grote drieluiken aanwezig was, was deze tentoonstelling niet zo rijk als die in ’s-Hertogenbosch en Madrid (2016), maar met 16 Bosch-originelen (11 schilderijen en 5 tekeningen), 28 werken van navolgers (18 schilderijen, 4 tekeningen, 1 wandtapijt en 5 prenten) en talrijke andere kunstwerken was een bezoek aan Boedapest zeker de moeite waard, en dat geldt ook voor de informatie in de catalogus. Omdat de kopie van het middenpaneel van de Tuin der Lusten zeer moeilijk bereikbaar is, bood de tentoonstelling in Boedapest een uitstekende gelegenheid om (opnieuw) kennis te maken met dit hoogst merkwaardige schilderij.
[explicit 6 september 2022 – Eric De Bruyn]
