Vurm 2010
“Jheronimus Bosch and the Symbolism of Tarot Cards” (Bohumil Vurm) 2010
[in: Eric De Bruyn / Jos Koldeweij (red.), Jheronimus Bosch. His Sources. 2nd International Jheronimus Bosch Conference, May 22-25, 2007, Jheronimus Bosch Art Center, ’s-Hertogenbosch, the Netherlands. Jheronimus Bosch Art Center, ’s-Hertogenbosch, 2010, pp. 321-329]
Het Tarot-kaartensysteem ontstond enkele decennia vóór de geboorte van Bosch. Het beste argument om Bosch met de Tarot in verband te brengen is de zwerver op de buitenluiken van de Hooiwagen en op de Rotterdamse tondo omdat deze schilderijen een aantal symbolen gemeenschappelijk hebben met de Dwaas, de sleutelkaart uit het Tarot-spel: een wandelende man, een weg, een wandelstok, een hoed, een pak op de rug, een hond en een landschap met een hek of een brug. Waarschijnlijk was het Tarot-spel oorspronkelijk bedoeld als een spiegel van de laatmiddeleeuwse maatschappij: het spel weerspiegelde de sociale structuur en ook de angsten, de hoop en de verlangens van deze maatschappij. Dit is iets dat we ook kunnen aantreffen in de schilderijen van Bosch.
Volgens Vurm zijn er nog meer gelijkenissen tussen het Tarot-spel en Bosch: de Dood die een pijl vasthoudt (de Dood-kaart / De Dood van een Vrek), de voorwerpen op de tafel van de kunstenmaker op de Kunstenmaker-kaart en de voorwerpen die toebehoren aan de vrek op het Dood van een Vrek-paneel, en de staf van Sint-Antonius in de vorm van een Tau (de Heremiet-kaart). Het monster dat zondaars opvreet op het rechterluik van de Tuin der Lusten lijkt te verwijzen naar Saturnus/de Tijd die zijn eigen kinderen verslindt.
Deze bijdrage leert ons enkele dingen over de Tarot-kaarten, maar weinig of niets over Bosch.
[explicit 6 augustus 2012]
