Een spel van sinnen van Jesus onder die leeraers

Lucas int 2 capittel

(Lauris Jansz.) 1580

[Teksteditie: N. van der Laan (ed.), Noordnederlandse rederijkersspelen. Bibliotheek der Nederlandse Letteren, Brussel, 1941, pp. 114-166 = Jesus onder die leeraers ed. 1941]

[Diplomatische teksteditie: W.NM. Hüsken, B.A.M. Ramakers en F.A.M. Schaars m.m.v. M.R. Hagendoorn en J.P.G. Heersche (eds.), Trou Moet Blijcken – Deel 4: Boek D – Bronnenuitgave van de boeken der Haarlemse rederijkerskamer ‘de Pellicanisten’. Uitgeverij Quarto, Assen, 1994, ff. 167r-181v = Jesus onder die leeraers ed. 1994]

[Hummelen 1 OD 11]

Auteur

Lauris Jansz., factor van de Haarlemse rederijkerskamer De Wijngaerdtranken (Liefd Boven Al).

Genre

Een zinnenspel.

Situering / datering

Dit spel (1096 verzen/regels in de editie-1994) bleef bewaard in Boek D uit het archief van de Haarlemse rederijkerskamer De Pellicanisten. De teksten in dit boek werden gekopieerd door Adriaen Lourisz. Lepel. Volgens een aantekening op fol. 181v werd het boek voltooid op 6 september 1598. De erin aanwezige teksten dateren dus van vóór die datum. Het stuk werd opgevoerd in 1580 bij het bezoek van Willem I aan Haarlem [ed. 1941: 12].

Inhoud

Zie voor een samenvatting ed. 1941: 12-14.

Thematiek

Wordt blijkbaar aangebracht in de Conclusie (verzen 1062-1067): men moet ‘eigen wijsheid’ schuwen, want dat leidt slechts tot verwaandheid en tot het minachten van de ‘kleinen’, zoals bij de joodse schriftgeleerden die door Jezus worden terechtgewezen. Men moet dus vertrouwen op de goddelijke wijsheid en het niet beter willen weten, want dat komt allemaal voort uit eerzucht. Bevat deze conclusie kritiek op de zestiende-eeuwse katholiek en/of protestantse leiders wier religieuze twisten geleid hebben tot de bekende onzalige gevolgen? In de proloog wordt duidelijk kritiek gegeven op predikanten die boven de hoofden van hun publiek preken, op een te hoog en verwaand niveau. De boodschap blijkt dus toch vooral gericht te zijn op verwaande protestantse ‘schriftgeleerden’ die op het gewone volk neerkijken. Vermelden we hier ook dat het lange gesprek tussen Jezus en de joodse schriftgeleerden een flinke dosis humor bevat: enerzijds is er de neerbuigende houding van de leeraers naar Jezus toe (die voortdurend aangesproken wordt met manneken, zoonken e.d.), anderzijds is er hun toenemende verbazing om de enorme bijbelkennis van het jonge lekkerke.

Receptie

Stadsliteratuur. Het betreft hier een rederijkersspel van een Haarlemse rederijker dat opgevoerd werd te Haarlem. Verband met Haarlem.

Profaan / religieus?

Stichtelijk-religieus.

[explicit 1 juni 1996]