Een refereyn vanden ghelasman (anoniem) XVIA

[Teksteditie: Willy L. Braekman (ed.), Hier heb ik weer wat nieuws in d’hand – Marktliederen Rolzangers en Volkse Poëzie van Weleer. Stichting Mens en Kultuur, Gent, 1990, pp. 252-267 = Ghelasman ed. 1990]

[Coigneau TP]

Auteur

De auteur bleef anoniem. Braekman vermoedt dat hij een Gentse rederijker was [ed. 1990: 256].

Genre

Het gedicht draagt in de titel de genreaanduiding ‘refereyn’. In feite is het een strofisch verhalend gedicht.

Situering / datering

Ghelasman is een lang verhalend gedicht (20 strofen, 161 verzen) dat voorkomt in een handschrift (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, hs. 10.898-952) dat 54 afdelingen bevat. De 51^ste afdeling (10.947, ff. 205-213) bevat rederijkersgedichten die werden neergeschreven in de eerste helft van de zestiende eeuw. Behalve Ghelasman (dat voorkomt op ff. 206v-208r) bevat de afdeling nog zeven refreinen en een rondeel.

Inhoud

Zie voor een samenvatting van de inhoud ed. 1990: 255-256.

Thematiek

Het gedicht is vrij scabreus en scatologisch getint. Het hoort duidelijk thuis in het ‘zotte’ genre en heeft blijkbaar als enige bedoeling ontspannen en vermaken.

Receptie

Ghelasman bevindt zich in de bron tussen refreinen en rondelen, typische rederijkersproducten. Het werd waarschijnlijk door een Gentse rederijker geschreven. Het gedicht zelf plaatst de handeling duidelijk in Gent (vers 161: Dits te Ghendt ghesciet voorwaer). Dit alles wijst manifest in de richting van stadsliteratuur. Verband met Gent.

Profaan / religieus?

Ghelasman is onmiskenbaar profaan van aard. De scabreuze en scatologische inhoud laat daarover geen twijfel bestaan.

[explicit]