Een spel van sinnen van Abrahams offerhande (anoniem) XVIB
[Diplomatische teksteditie: W.N.M. Hüsken, B.A.M. Ramakers en F.A.M. Schaars (eds.), “Trou Moet Blijcken – Deel 1: Boek A – Bronnenuitgave van de boeken der Haarlemse rederijkerskamer ‘de Pellicanisten’”. Uitgeverij Quarto, Assen, 1992, fol. 49v-65r = Abrahams offerhande ed. 1992]
[Hummelen 1 OA 4]
Genre
Volgens het handschrift [fol. 49v] een spel van sinnen. In de terminologie van Hummelen [1968: 341] een oudtestamentisch historiaalspel.
Auteur
Een anonieme rederijker.
Situering / datering
Het betreft hier een toneeltekst (1622 verzen volgens de telling in de editie-1992) die bewaard bleef in Boek A uit het archief van de Haarlemse rederijkerskamer ‘de Pellicanisten’. Abrahams offerhande is het vierde spel dat in het handschrift voorkomt. Boek A werd omstreeks 1600 vervaardigd, dus de erin aanwezige teksten dateren van vóór die datum. Nadere gegevens omtrent de juiste datering ontbreken.
Inhoud
Een bewerking van Genesis 21-22 (de geschiedenis van Abraham en Isaac). Tot de toevoegingen behoren onder meer een buitenspel en de rollen van de twee sinnekes (‘Temtatie des Geloofs’, een hoer, en ‘Twijfel der Beloften’, een boef, vergelijk vers 1590). Deze sinnekes stellen duivels voor die met alle geweld willen voorkomen dat Abraham een nageslacht krijgt: God heeft na de Zondeval immers aan Adam en Eva beloofd dat hun ‘zaad’ het ‘serpent’ zou vertrappen (vergelijk verzen 65-77). Daarom proberen ze Abrahams geloof en vertrouwen in God aan het wankelen te brengen.
Thematiek
Een stichtelijke (reformatorische?) aansporing tot een sterk geloof en vertrouwen in God (zie verzen 1563-1600).
Receptie
Manifest stadsliteratuur. Dit spel is het werk van een rederijker en bleef bewaard in het archief van een Haarlemse rederijkerskamer. Vergelijk ook de proloog (verzen 180-184) waarin de schout, de baljuw, de burgemeester, de schepenen en de burgers deser stede (Haarlem?) worden begroet. Verband met Haarlem.
Profaan / religieus?
Stichtelijk-religieus van aard.
[explicit 17 september 1994]
