De bekeeringe Pauli (anoniem) circa 1550

[Teksteditie: G. Jo Steenbergen (ed.), De bekeeringe Pauli, ingeleid, uitgegeven, toegelicht. Zwolse drukken en herdrukken voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden – nr. 3, W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle, 1953 = Bekeeringe Pauli ed. 1953]

[Hummelen 1 K 2]

Auteur

Een anoniem gebleven Brabantse rederijker die behoorde tot een rederijkerskamer die De Goudbloem heette. Misschien de Antwerpenaar Willem van Haecht: het handschrift waarin het spel bewaard bleef, bevat nog drie apostelspelen die alle van de hand van deze Willem van Haect zijn. Van Haecht was echter lid van De Violieen en Steenbergen verwerpt dan ook zijn kandidatuur voor het auteurschap [ed. 1953: 14-19 / 36].

Genre

Een zinnenspel, meer bepaald een apostelspel: een toneelstuk waarin een episode uit het leven van één of meer apostelen wordt uitgebeeld en waarvoor de stof zeer dikwijls ontleend werd aan de Handelingen der Apostelen, al of niet aangevuld met andere bronnen [ed. 1953: 7].

Situering / datering

Dit spel (879 verzen) bleef bewaard in een verzamelhandschrift dat zeker vóór 1564 ontstond (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, 21.664, kol. 48v-56v) (= handschrift B) [ed. 1953: 33 /36]. Steenbergen heeft betoogd dat het stuk kort na 1550 moet geschreven zijn [ed. 1953: 9-14]. Van dit spel bleef ook een bewerking bewaard in Boek B uit het archief van de Haarlemse rederijkerskamer De Pellicanisten (= handschrift H). Zie hiervoor Sincte Paulus bekeringe ed. 1992 (Hummelen 1 OB 1).

Inhoud

Zie voor een schamtisch overzicht ed. 1953: 22.

Thematiek

De auteur heeft aan de hand van de miraculeuze bekering van Paulus een parallel getrokken tussen de moeilijkheden waarmee de apostelen te kampen hadden en de problemen van de protestanten in de zestiende eeuw. De joodse schriftgeleerden worden dan ook geassocieerd met de katholieke geestelijkheid. Steenbergen heeft betoogd dat dit gebeurde naar aanleiding van het plakkaat van 29 april 1550 [ed. 1953: 8 / 10-14 / 32].

Receptie

Stadsliteratuur. Het betreft hier een rederijkersspel. Vermoedelijk verband met Antwerpen.

Profaan / religieus?

Religieus.

[explicit 30 juli 1996]