Tspil vanden berch (Cornelis Everaert) XVIA

[Teksteditie: J.W. Muller en L. Scharpé (eds.), Spelen van Cornelis Everaert, vanwege de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden met inleiding en aanteekeningen uitgegeven. Boekhandel en Drukkerij voorheen E.J. Brill, Leiden, [1898]-1920, pp. 487-495 = De berch ed. 1920]

[Teksteditie: W.N.M. Hüsken (ed.), De Spelen van Cornelis Everaert – Opnieuw uitgegeven, van inleidingen, annotaties en woordverklaringen voorzien. Deel II, Verloren, Hilversum, 2005, pp. 911-924 = De berch ed. 2005]

[Hummelen 1 B 32 / Pikhaus 9]

Auteur

De Brugse rederijker Cornelis Everaert (ca. 1480-1556). Vergelijk ook bij Maria Hoedeken ed. 1920.

Genre

Een tafelspel.

Situering / datering

Dit spel (230 verzen in de editie-1920) is één van de 35 toneelteksten die bewaard bleven in een autograaf-verzamelhandschrift (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, sign. Hs. 19.036). Het stuk werd blijkbaar geschreven naar aanleiding van een of ander feest voor een gildekoning [ed. 1920: 644]. Verdere gegevens omtrent de situering en datering zijn niet bekend.

Inhoud

Lustich van Herten (een vrouw) en Boerdelic Zin (een man) ontmoeten Duechdelic Voortstel (een pelgrim). Als zij hem vragen wat hij van zijn tochten heeft meegebracht, antwoordt hij: de gelijkenis van een berg waarop een wijngaard geplant is waarvan de druif alle mensen geneest. Nadat Lustich van Herten en Boerdelic Zin een hele tijd tevergeefs geraden hebben naar de betekenis van deze berg, geeft Duechdelic Voortstel de voor de hand liggende verklaring: de berg is de Calvarieberg, de wijngaard en de druif zijn Christus die door zijn bloed de mensheid verlost heeft.

Thematiek

Stichtelijk. De moraal ligt vervat in de verzen 216-217: Heer conync wilt jn u herte besteden / Syn [= Christus’] passye. Tsal hu baete ende proffyt zyn.

Receptie

Stadsliteratuur. Het betreft hier een rederijkersspel van een Brugse rederijker. Verband met Brugge.

Profaan / religieus?

In essentie religieus van aard, met enkele profane elementen.

Geraadpleegde literatuur

• P. Pikhaus, Het tafelspel bij de rederijkers. Deel I, Secretariaat van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Gent, 1988, pp. 39-40 (nr. 9).

[explicit 13 augustus 1994 / 25 september 2016]