Tspil van eender Jubile (Cornelis Everaert) 1534-35

[Teksteditie: J.W. Muller en L. Scharpé (eds.), Spelen van Cornelis Everaert, vanwege de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden met inleiding en aanteekeningen uitgegeven. Boekhandel en Drukkerij voorheen E.J. Brill, Leiden, [1898]-1920, pp. 521-530 = Jubile ed. 1920]

[Teksteditie: W.N.M. Hüsken (ed.), De Spelen van Cornelis Everaert – Opnieuw uitgegeven, van inleidingen, annotaties en woordverklaringen voorzien. Deel II, Verloren, Hilversum, 2005, pp. 971-987 = Jubile ed. 2005]

[Hummelen 1 B 34 / Pikhaus 10]

Auteur

De Brugse rederijker Cornelis Everaert (ca. 1480-1556). Vergelijk ook bij Maria Hoedeken ed. 1920.

Genre

Een tafelspel.

Situering / datering

Dit spel (239 verzen in de editie-1920) is één van de 35 toneelteksten die bewaard bleven in een autograaf-verzamelhandschrift (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, sign. Hs. 19.036). Uit de tekst zelf valt af te leiden dat hij in 1534 (oude stijl, dus eventueel ook 1535 – nieuwe stijl) gedicht en gespeeld werd ter gelegenheid van het gulden ordejubileum van broeder Jan Donteclocke, een tertiaris [ed. 1920: 650, ed. 2005: 971-972].

Inhoud

Twee mannelijke personages (Minsaemheyt en Vriendscip) en één vrouwelijk personage (Ghejonsteghe) spreken op luchtige toon over het karakter en de ‘carrière’ van de gevierde broeder. Vervolgens delen zij mee dat de broeder vergeving vraagt aan al degenen tegen wie hij iets misdaan zou hebben. Van zijn kant vergeeft hij ook wie tegen hem iets misdaan heeft. Het eindigt met een vermaning aan de jongeren (vooral de aanwezige jonge kloosterlingen?) om net als de broeder een geregeld leven te leiden, zodat zij een geruste oude dag tegemoet kunnen zien.

Thematiek

Half entertainend (de luchtige spot met broeder Jan), half stichtelijk (zie de vermaning op het einde).

Receptie

Stadsliteratuur. Het betreft hier een rederijkersspel van een Brugse rederijker. Het spel toont echter tevens aan hoe nauw de betrekkingen tussen de burgerij en de (stads)kloosters waren [vergelijk ed. 1920: 650 en ed. 2005: 971-972]. Verband met Brugge.

Profaan / religieus?

Overwegend stichtelijk van aard met enkele profane elementen.

Geraadpleegde literatuur

• P. Pikhaus, Het tafelspel bij de rederijkers. Deel I, Secretariaat van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Gent, 1988, pp. 39-40 (nr. 10).

[explicit 19 augustus 1994 / 26 september 2016]