Een spel van sinnen Die sin is

hoe sommich mens al sijn goet beroeft is

ende daerom bij na in desperaet is

(Pieter Aelbertsz.) XVIB

[Diplomatische teksteditie: W.N.M. Hüsken, B.A.M. Ramakers en F.A.M. Schaars m.m.v. M.R. Hagendoorn en J.P.G. Heersche (eds.), Trou Moet Blijcken – Deel 3: Boek C – Bronnenuitgave van de boeken der Haarlemse rederijkerskamer ‘de Pellicanisten’. Uitgeverij Quarto, Assen 1993, ff. 1v-18v = Sommich Mensch en het huijs van Nering ed. 1993]

[Hummelen 1 OC 1]

Auteur

De rederijkers Pieter Aelbertsz.

Genre

Een zinnenspel. Het volledige opschrift luidt: Een spel van sinnen Die sin is hoe sommich mensch al sijn geot beroeft is ende daaerom bij na in desperaet is hoe veel menschen met gemeen burger om nering Roepen Di genad Gods doet het huijs van nering open maer veel mens en beleeft het niet.

Situering / datering

Dit rederijkersspel (1796 verzen/regels in de ed. 1993) bleef bewaard in Boek C uit het archief van de Haarlemse rederijkerskamer De Pellicanisten. De teksten in dit boek werden grotendeels (af)geschreven door Goossen ten Berch (de folio’s 1-25 echter door een andere hand). Volgens een aantekening op folio 166r werd het boek voltooid op 1 december 1604. De erin aanwezige teksten dateren dus van vóór die datum.

Inhoud

Sommich Mensch heeft ten gevolge van de oorlog met Spanje zijn familie en goederen verloren en moet nu bedelend langs de straten lopen. Veel Mens en Gemeen Burger helpen hem niet, maar Weijnich Volckx doet dat wel. Dan wordt de vrede uitgeroepen en iedereen hoopt nu dat het Huijs van Nering weer geopend zal worden (= dat de economie weer zal beginnen draaien). Volgt dan een uitermate langdradige discussie waarin Redelijck Verstant en Goet Onderwijs komen uitleggen dat de oorlog het gevolg is van de zondige levenswandel van Veel Mens en Gemeen Burger. Veel Mens toont zich koppig en niet berouwvol en wordt door Die Doodt meegenomen. Gemeen Burger toont wel berouw en Die Genade Gods vergeeft hem, waarna het Huijs van Nering opnieuw geopend wordt.

Thematiek

Stichtelijk-religieus. Uit vers 1418 (het hulp zoeken bij gestorven heiligen wordt afgekeurd) valt af te leiden dat dit een protestants stuk is.

Receptie

Het betreft hier een rederijkersstuk dat bewaard bleef in een rederijkerscontext. Dit wijst op stadsliteratuur. Verband met Haarlem.

Profaan / religieus?

Manifest stichtelijk-religieus.

[explicit 6 juni 1999]