Verwijs ed. 1871

Van vrouwen ende van minne (anoniem) XVb

[Teksteditie: Eelco Verwijs (ed.), Van vrouwen ende van minne, Middelnederlandsche gedichten uit de XIVde en XVde eeuw. J.B. Wolters, Groningen, 1871]

Auteur

Grotendeels anoniem (zie infra).

Genre

Het betreft een handschrift met dertien Middelnederlandse rijmteksten.

Situering / datering

Het handschrift wordt bewaard in Den Haag, Koninklijke Bibliotheek (signatuur 75 H 57). Het was afkomstig uit de abdij van Egmond en kwam waarschijnlijk in 1574 samen met andere eigendommen van de abdij terecht bij de Rekenkamer in Delft.  In 1862 werd het ondergebracht in de KB. Het handschrift dateert waarschijnlijk uit het tweede kwart van de vijftiende eeuw (zie Verwijs ed. 1871: XXXIII).

Inhoud

Het handschrift bevat dertien stukken, waarvan sommige zeer onvolledig zijn en plots afgebroken worden. Eén gedicht werd door Verwijs niet opgenomen: het betreft een fragment van een gedicht van Willem van Hildegaersberch, dat elders reeds werd uitgegeven (Hildegaersberch ed. 1981).

• De berijmde dialoog Vander feesten, ook bewaard in het Handschrift-Van Hulthem (circa 1405-08). Zie voor deze tekst Feesten een proper dinc ed. 1981 en Feesten een proper dinc ed. 1999.
• Een boerde met als incipit Ic prijs een wijf die haren man. Zie ook Middelnederlandse Boerden ed. 1957 (pp. 80-83), en Lodder ed. 2002 (pp. 148-153).
• Een verzameling spreuken en raadsels, meestal betreffende de liefde, met als titel Der minnen guet.
• Een zogenaamd Koningsspel, zeer onvolledig. Het is ontleend aan het 11^de boek van de Roman van Limborch (verzen 67-1068). In een tuin stellen jonkheren en jonkvrouwen elkaar vragen omtrent de liefde.
• Een kort, qua taal Duits-getint (Limburgs?) gedicht, waarin gesteld wordt dat een deugdzame vrouw beter is dan elk van de elementen water, lucht, aarde en vuur.
• Een kort, qua taal Duits-getint gedicht, waar de auteur zijn geliefde aanraadt bepaalde deugden te hanteren.
• Een 234 verzen lang gedicht, grotendeels compleet onverstaanbaar, waarin de auteur spot met de ‘kerels’, blijkbaar mannen die zich onbeschaafd en onbehouwen gedragen en wiens gevangene hij is.
• Een boerde met als incipit Sint dat die vrouwen garen. Zie ook Middelnederlandse Boerden ed. 1957 (pp. 84-95) en Lodder ed. 2002 (pp. 154-173).
• Een kort gedicht over mei en over de liefde.
• Een gedicht (Vander loser vrouw) over twee mannen die eenzelfde vrouw liefhebben, maar het breekt al snel plots af.
• Een gedicht over het Gilde van de Blauwe Schuit van Jacop van Oestvoren. Heruitgegeven door Herman Pleij (zie Blauwe Schuit ed. 1981). Het begin ontbreekt.
• Een kort gedicht over mei en de liefde.

Thematiek

Pleij vermoedt met Verwijs [ed. 1871: XXXII] dat het om een repertoire-handschrift gaat, bestemd voor feesten en partijen, samengesteld door een gelegenheidsentertainer [zie Blauwe Schuit ed. 1981: 35].

Receptie

Geen betrouwbare gegevens beschikbaar.

Profaan / religieus?

Profaan.

Persoonlijke aantekeningen

Afgezien van de ook elders uitgegeven teksten bevat deze slordige verzameling weinig interessants en al zeker niets literair waardevols. Het gedicht over de Blauwe Schuit is wel van cultuurhistorisch belang voor de Bosch-navolging: in 1559 publiceerde Hiëronymus Cock een gravure met als onderwerp een ‘blauwe schuit’ en met de inscriptie ‘Hieronÿmus Bos inuentor’.

[explicit 6 juli 2020]