Der vrouwen natuere ende complexie (anoniem) circa 1538
[Teksteditie: W.L. Braekman (ed.), Der vrouwen natuere ende complexie – Een volksboek, naar de Utrechtse druk van Jan Berntsz. van omstreeks 1538, met toelating van de British Library bezorgd en ingeleid. Zeldzame Volksboeken uit de Nederlanden – deel 1, Uitgeverij Danthe, Sint-Niklaas, 1980 = Vrouwen natuere ende complexie ed. 1980]
[NK 2183] [Jansen-Sieben p. 65]
Auteur
Anoniem. Naar het ons persoonlijk lijkt, maakt de auteur zich echter wél bekend op bladzijde F4r: Dus sal ic merten kinders te segghen spoen / Lieve moeder ick en sals niet meer doen. Braekman leest metten kinders. Volgens ons speelt de auteur hier een spel met zijn naam. Vergelijk het begin van de ‘Conclusie’ (twas kinderwerck…). Het is nochtans zeer onduidelijk of het om een letter r of t gaat in merten / metten… Of was de onduidelijkheid opzet? Het blijft moeilijk te bewijzen en wellicht heeft Braekman met zijn lezing gewoon gelijk.
Genre
Een volksboek (postincunabel), behorende tot de zestiende-eeuwse populariserende artesliteratuur rond gynaecologie en aanverwante (vrouwen)zaken.
Situering / datering
Het hier door Braekman in facsimile bezorgde exemplaar bevindt zich inde British Library (Londen, sig. 8415 d. 10). Het verscheen omstreeks 1538 te Utrecht bij Jan Berntsz. Circa 1535 verscheen bij dezelfde drukker reeds een variant van deze editie [ed. 1980: 12-13]. Het werkje was in de zestiende eeuw blijkbaar nogal populair want nog een zestal andere edities uit die eeuw zijn bekend [ed. 1980: 12-13, vergelijk ook de recensie van de editie-1980 door Jansen-Sieben, p. 55]. Der vrouwen natuere ende complexie is een gedeeltelijke vertaling/bewerking van het Liber physionomiae van Michael Scotus (dertiende eeuw) [ed. 1980: 9].
Inhoud / thematiek
Op populariserende wijze worden allerlei wetenswaardigheden meegedeeld in verband met het vrouwelijk lichaam en zijn specifieke functies bij de voortplanting en de seksualiteit. Zie voor een inhoudsoverzicht ed. 1980: 14-18. De erg ‘commercieel’ aandoende titel van het boek is er duidelijk op gericht de aandacht van een mannelijk publiek te trekken.
Receptie
Stadsliteratuur. Het betreft een Utrechtse postincunabel. Verband met Utrecht.
Profaan / religieus?
Profaan.
Recensies van de editie-1980
[explicit 31 maart 1997]
