Een spel van sinnen op een Questie

Wie haer hier in swerrelts foreest

Op den toecomende troost verlaeten aeldermeest

(anoniem) XVIB

[Diplomatische teksteditie: W.N.M. Hüsken, B.A.M. Ramakers en F.A.M. Schaars (eds.), Trou Moet Blijcken – Deel 1: Boek A – Bronnenuitgave van de boeken der Haarlemse rederijkerskamer ‘de Pellicanisten’. Uitgeverij Quarto, Assen, 1992, ff. 122r-134r = Wie haer op troost verlaeten ed. 1992]

[Hummelen 1 OA 8]

Auteur

Een anoniem gebleven rederijker.

Genre

Een zinnenspel. Een allegorisch, ernstig rederijkersspel.

Situering / datering

Het betreft hier een Middelnederlandse toneeltekst (1165 verzen volgens de telling in de editie-1992) die bewaard bleef in Boek A van de Haarlemse rederijkerskamer De Pellicanisten. Het is het achtste spel dat in het handschrift voorkomt. Boek A werd omstreeks 1600 vervaardigd. Verdere aanwijzingen in verband met datering ontbreken.

Inhoud

Beswaerde Consiencie wordt door de sinnekes Twijfel en Wanhoop bekoord. Terwijl hij op de stoel Wanckelbaricheijt zit te slapen, zetten zij hem de hoed Veel Opinien en Wetten (= de verschillende religieuze opinies en sekten die in de zestiende eeuw opgeld doen) op het hoofd. Als Beswaerde Consiencie wakker wordt, proberen de sinnekes hem verder aan het twijfelen te brengen, terwijl Post der Genaden (= Johannes de Doper) en Troost der Schriftueren hem de juiste (protestantse) leer verkondigen.

Beswaerde Consiencie weet de bekoringen van de sinnekes te weerstaan, waarna deze de hulp inroepen van hun meesteres, de hoer Werrelt (die de vrouw is van de Prins der Duijsternis, vergelijk verzen 1039-1041). Haar verleidingstrucjes en haar bedreigingen kunnen Beswaerde Consiencie echter evenmin aan het wankelen brengen, zodat deze laatste kan ontvangen worden door de Vader en de Zoon.

Thematiek

Een stichtelijke, protestants getinte aansporing tot een onwankelbaar geloof, het zich afkeren van de zonden en vaste hoop op Gods genade. Zie voor het protestantse karakter onder meer de verzen 310-314 en 326-337.

Receptie

Stadsliteratuur. Het betreft hier een rederijkersspel dat bewaard bleef in het archief van een Haarlemse rederijkerskamer. Verband met Haarlem.

Profaan / religieus?

Stichtelijk-religieus (reformatorisch) van aard.

[explicit 27 oktober 1994]