Caspers / Caspers 2019
“De Dood en de vrek van Jheronimus Bosch” (Charles Caspers en Charlotte Caspers) 2019
[in: Matthijs Ilsink, Bram de Klerck en Annemarieke Willemsen (red.), Het einde van de middeleeuwen – Vijftig kunstwerken uit de tijd van Bosch en Erasmus. Nijmeegse Kunsthistorische Studies – XXV, Uitgeverij Vantilt, Nijmegen, 2019, blz. 62-67]
Op Bosch’ paneel De Dood en de vrek (Washington) geeft de stervende vrek een zak geld aan de duivel terwijl de lichtstraal die vanuit het crucifix uitgaat de stervende niet bereikt. Zo wordt aangegeven dat de duivel gewonnen heeft: de vrek is ervan overtuigd dat men geen aalmoezen moet geven en dat hij al zijn rijkdom aan zijn erfgenamen kan nalaten. De oude man bij de kist, die enkele brieven bevat, is volgens de auteurs mogelijk een aflaatkramer, ‘iemand die namens een kerkelijke instantie aan gelovigen certificaten verkoopt van een kwijtschelding van zondestraffen’. De boodschap van het paneel is dan dat wie denkt dat hij de hemel kan kopen met geld, uiteindelijk de hel koopt. Bosch toont zich zo een scherp criticus van kerkelijke misstanden.
[explicit 9 augustus 2023 - Eric De Bruyn]
