Vandenbroeck 2001b
“The Spanish inventarios reales and Hieronymus Bosch” (Paul Vandenbroeck) 2001
[in: Jos Koldeweij, Bernard Vermet en Barbera van Kooij (red.), Hieronymus Bosch. New Insights Into His Life and Work. Rotterdam, 2001, pp. 48-63.]
In 1975 en 1989 bestudeerde Paul Vandenbroeck de Spaanse koninklijke inventarissen, waarin op talrijke plaatsen werken van Bosch (of werken die aan Bosch werden toegeschreven) worden vermeld. Een groot aantal relevante inventarisvermeldingen worden nu door Vandenbroeck gepubliceerd, in het origineel Spaans en met een Engelse vertaling. Een aantal van deze vermeldingen werden vroeger reeds elders gepubliceerd: het gaat daarbij om de aankoop door Filips II van werken uit de verzameling van Felipe de Guevara (1570), het overbrengen van kunstwerken naar het Escorial in opdracht van Filips II (in 1574 en 1593) en het opstellen van inventarissen van de kunstwerken in koninklijk bezit na de dood van Filips II (1598-1607). Daarnaast publiceert Vandenbroeck hier ook een aantal inventarisvermeldingen voor de eerste keer. Het gaat daarbij om een inventaris van de kunstwerken in het Casa Real del Pardo uit 1614 en om inventarissen van de kunstwerken in het oude Alcàzar te Madrid uit 1636, 1686 en 1700.
Het nut van deze bijdrage behoeft geen verder betoog. In de oude inventarissen treffen we bijvoorbeeld een aantal beschrijvingen aan van de Hooiwagen- en de Tuin der Lusten-drieluiken. Anderzijds is er het sluimerend gevaar dat Vandenbroeck de toeschrijvingen aan Bosch in deze Spaanse inventarissen te hoog inschat, wat soms kan leiden tot verkeerde conclusies. Een goed voorbeeld daarvan op pagina 56, waar een doek met als onderwerp Las Bodas (Het Huwelijk) door een inventaris uit 1614 aan Bosch wordt toegeschreven. Van Bosch zijn schilderijen met burleske bruiloften niet bewaard gebleven, maar bijvoorbeeld wel van de zestiende-eeuwse, Mechelse schilder Frans Verbeeck. In noot 45 springt Vandenbroeck echter meteen naar de conclusie dat deze inventarisvermelding indirect bevestigt dat Bosch in de Nederlanden de eerste was om zulke burleske bruiloften te schilderen.
[explicit]
