Aikema 2001b
“‘stravaganze e bizarie de chimere, de mostri, e d’animali’ – Over het beeld van Hieronymus Bosch in de Italiaanse kunst” (Bernard Aikema) 2001
[in: Desipientia – zin & waan – Kunsthistorisch tijdschrift, jg. 8, nr. 2 (september 2001), pp. 48-57]
Er blijkt nauwelijks een concreet verband te bestaan tussen Bosch en de kunst van de Italiaanse Renaissance. De Bosch-werken die de Venetiaanse kardinaal Domenico Grimani bezat, waren slechts enkele jaren zichtbaar in diens paleis, want na zijn dood in 1523 werden deze werken in kisten opgeslagen, tot 1615. Slechts één zestiende-eeuwse Italiaanse schilder laat in zijn werk concrete sporen van schilderijen van Bosch zien, namelijk Giovanni Gerolamo Savaldo. Toch was Bosch geen onbekende in het zestiende-eeuwse Italië. Italiaanse kenners koppelden zijn naam aan die van Herri met de Bles en Pieter Bruegel en associeerden hem met bizarre hellevoorstellingen bevolkt met monsters en andere gedrochten. De klassiek georiënteerde grotteschi in de Italiaanse kunst mogen echter niet verward worden met de noordelijke diavolerie, die tot een andere artistieke en spirituele traditie behoren. In het zeventiende-eeuwse Venetië was er wel een ‘Bosch revival’ die geleid werd door de uit Augsburg afkomstige kunstenaar Joseph Heintz de Jongere.
[explicit 2 mei 2020]
