Van de bonte Kapkens

diemen nu eerst nieus ghepracktiseert / ende gheuonden heeft

(anoniem) 1600

[Teksteditie: Anoniem (ed.), Veelderhande Geneuchlijcke Dichten, Tafelspelen ende Refereynen – Opnieuw uitgegeven vanwege de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde. HES Publishers, Utrecht, 1977 (reprint van Leiden, 1899), pp. 15-20 = Bonte Kapkens ed. 1977]

[Hummelen 3 H 2] [Pikhaus 77]

Auteur

Anoniem.

Genre

Een tafelspel dat bestaat uit een dramatische monoloog.

Situering / datering

Van de bonte Kapkens (113 verzen) is afkomstig uit een gedrukte verzameling triviaalliteratuur: Veelderhande Geneuchlijcke Dichten, Tafelspelen ende Refereynen. De oudste, bewaard gebleven druk werd uitgegeven door Jan van Ghelen II te Antwerpen in 1600 (exemplaar: Gent, Universiteitsbibliotheek) [ed. 1977: X / XXIV]. Nog zes andere drukken zijn bekend: deze verschenen tussen 1600 en 1647 [Pach 1989: 136]. De teksten zelf zijn hoogstwaarschijnlijk alle van oudere datum. Van de bonte Kapkens moet gedateerd worden tussen 1539 en 1600 [Coigneau 1977: 24].

Inhoud

Een marskramer probeert aan een etend gezelschap zotskappen te slijten, zonder veel succes echter. Hij geeft dan maar een opsomming van het soort lieden dat waardig is om een zotskap te dragen.

Thematiek

Dit tafelspel is een staaltje van zotheidsliteratuur. Naast ontspanning wordt ook negatieve zelfdefiniëring beoogd vanuit burgerlijk perspectief: allerlei vormen van ongewenst gedrag worden op ironische wijze op de korrel genomen.

Receptie

Stadsliteratuur. Het betreft hier een Antwerpse druk. Vergelijk ook bij thematiek. Verband met Antwerpen.

Profaan / religieus?

Profaan.

Geraadpleegde lectuur

• Coigneau 1977: Dirk Coigneau, “Van ‘bonte kapkens’ en zot volk”, in: Spiegel der Letteren, jg. 19 (1977), nr. 1, pp. 21-24.
• Pach 1989: Hilde Pach, “De moeder in Moorkens vel – Oude-vrouwenhaat in de zestiende eeuw”, in: Literatuur, jg. 6, nr. 3 (mei-juni 1989), pp.130-137.

[explicit 24 maart 1996]