Tspel van Maria gheleken byden throon van Salomon
(Cornelis Everaert) 1529
[Teksteditie: J.W. Muller en L. Scharpé (eds.), Spelen van Cornelis Everaert, vanwege de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden met inleiding en aanteekeningen uitgegeven. Boekhandel en Drukkerij voorheen E.J. Brill, Leiden, [1898]-1920, pp. 297-316 = Maria gheleken byden throon van Salomon ed. 1920]
[Teksteditie: W.N.M. Hüsken (ed.), De Spelen van Cornelis Everaert – Opnieuw uitgegeven, van inleidingen, annotaties en woordverklaringen voorzien. Deel II, Verloren, Hilversum, 2005, pp. 592-627 = Maria gheleken byden throon van Salomon ed. 2005]
[Hummelen 1 B 19]
Auteur
De Brugse rederijker Cornelis Everaert (ca. 1480-1556). Vergelijk ook bij Maria Hoedeken ed. 1920.
Genre
Een allegorisch rederijkersspel. In feite veeleer een berijmd theologisch, populair-exegetisch traktaat, zonder veel dramatische spankracht [ed. 1920: 613].
Situering / datering
Dit spel (677 verzen in de editie-1920) is één van de 35 toneelteksten die bewaard bleven in een autograaf-verzamelhandschrift (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, sign. Hs. 19.036). Volgens de originele inhoudstafel en volgens een aantekening van Everaert zelf werd de tekst geschreven in 1529 voor de rederijkerskamer Aerm inde Buerse uit Veurne en datzelfde jaar opgevoerd in de stad Ieper. Het spel won toen een derde prijs.
Inhoud
De allegorische personages Rethoryckelicke Verjolysynghe (= de antieke wijsheid), Scriftuerlicke Bewysynghe (= het bewijs van de waarheid van de christelijke leer op grond van de Bijbel) en Fyguerlicke Prysynghe (= het Oude Testament als prototype van het Nieuwe Testament) leggen aan Jonstich Begheeren (= de leergierige burgerij) uit hoe de onderdelen van de troon van Salomon (vergelijk I Koningen 10: 18-20) allegorisch kunnen toegepast worden op Maria. Zie ook de samenvattingen van de inhoud in Hüsken 1991: 145-147 en ed. 2005: 593-594.
Thematiek
Dit spel is een duidelijk voorbeeld van de middeleeuwse allegorisch-mystieke uitlegging en toepassing van het Oude Testament [ed. 1920: 612] en een sterk staaltje van de Maria-devotie in het zestiende-eeuwse Vlaanderen.
Receptie
Stadsliteratuur. Het betreft hier een rederijkersspel van een Brugse rederijker, geschreven in opdracht van een rederijkerskamer uit Veurne en opgevoerd in de stad Ieper. Verbanden met Brugge, Veurne en Ieper.
Profaan / religieus?
Zuiver religieus van aard.
Geraadpleegde literatuur
[explicit 4 maart 1994 / 19 september 2016]
