Een scone leeringe om salich te sterven (anoniem) 1500
[Teksteditie: B. de Geus, J. van der Heijden, A. Maat en D. den Ouden (eds.), Een scone leeringe om salich te sterven – Een Middelnederlandse ars moriendi, uitgegeven, geannoteerd en ingeleid. Publikaties van de Vakgroep Nederlandse Taal- & Letterkunde van de Rijksuniversiteit te Leiden – nr. 12, HES uitgevers, Utrecht, 1985 = Scone leeringe om salich te sterven ed. 1985]
[Ca 1223]
Auteur
In de tekst zelf [ed. 1985: 33 (regels 5-7)] wordt als auteur ‘meester Matheus van Cracouwen’ (= Mattheus van Krakau, 1335-1419) genoemd. Deze toeschrijving wordt algemeen als vals beschouwd. Wellicht is de auteur Nikolaus von Dinkelsbühl (1360-1433). Het auteurschap blijft echter onzeker [ed. 1985: 22].
Genre
Naar de vorm een incunabel [ed. 1985: 7], naar de inhoud een ars moriendi (zie voor een definitie van dit genre ed. 1985: 14].
Situering / datering
Het betreft hier een incunabel die in het jaar 1500 te Antwerpen gedrukt werd door Adriaen van Berghen [ed. 1985: 24]. Slechts één exemplaar bleef bewaard: Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 150 F 42 [ed. 1985: 25]. De tekst is een compilatie die vooral teruggaat op een in de vijftiende eeuw zeer populair Latijns traktaat: Speculum artis bene moriendi. Andere onderdelen werden ontleend aan Anselmus van Canterbury (1033-1109) en Jean Gerson (1363-1429) [ed. 1985: 21].
Inhoud
Zie voor een samenvatting ed. 1985: 17-18 / 23.
Thematiek
Zuiver stichtelijk van aard: de stervende begeleiden en voorbereiden op een christelijke dood.
Receptie
Stadsliteratuur. Het betreft hier een Antwerpse druk die volgens de proloog [ed. 1985: 33-34 (regels 22-25)] niet alleen op een geestelijk maar ook op een wereldlijk publiek gericht is. Verband met Antwerpen.
Profaan / religieus?
Stichtelijk-religieus.
Recensies van de editie-1985
[explicit 15 augustus 1994]
