Aikema 2023
“Jheronimus Bosch and the Renaissance in Europe” (Bernard Aikema) 2023
[in: Jos Koldeweij en Willeke Cornelissen (red.), Jheronimus Bosch – His Workshop and His Followers – 5th International Jheronimus Bosch Conference, May 11-13, 2023, Jheronimus Bosch Art Center, ’s-Hertogenbosch, The Netherlands. Jheronimus Bosch Art Center, ’s-Hertogenbosch, 2023, pp. 10-27]
Aikema stelt dat ‘Boschiaanse’ beeldmotieven een duidelijk voorbeeld vormen van wat een ‘alternatieve (andere) Renaissance’ zou kunnen genoemd worden, niet gebaseerd op het herleven van de klassieke Oudheid en op de ‘ontdekking’ van het individu, maar wel op de exploratie van nieuwe uitdrukkingsmogelijkheden, met als kenmerken een vlucht in de fantasie en, algemeen gesproken, een pluralistische visie op de wereld in zijn gevarieerde en vaak tegenstrijdige verschijningsvormen. De sleutelwoorden om deze visie weer te geven zijn fantasia en curiositas. Deze ‘alternatieve (andere) Renaissance’ is een Europees fenomeen dat zich zowel in het Middellandse Zee-gebied als in het door de Habsburgers gedomineerde Centraal-Europa sterk manifesteerde. Tegen deze achtergrond kunnen we beter begrijpen waarom in de zestiende eeuw Boschiaanse monsters, droomachtige visioenen, branden en grotesken verchenen in ‘wandtapijtachtige’ composities met een grote aandacht voor het (naturalistische) detail.
Men zou kunnen aantekenen dat in deze bijdrage de termen ‘Boschiaanse invloed’, ‘in de stijl van Bosch’ en dergelijke wel in een heel brede zin gebezigd worden.
[explicit 4 april 2024 – Eric De Bruyn]
