Baldass 1943
Hieronymus Bosch (Ludwig von Baldass) 1943
[Verlag Anton Schroll & Co, Wenen, 1943, 260 blz.]
[Ook vermeld in Gibson 1983: 1 (A1)]
Baldass behandelt de schilderijen van Bosch thematisch: de dwaasheid van de mens, de zonde en het Laatste Oordeel, het leven van Christus en de levens van de heiligen/heremieten zijn de vier themakringen die hij in het oeuvre van de meester onderscheidt. Bosch’ wereldvisie is gericht op de Laatste Dingen en als dusdanig pessimistisch, moraliserend en vroom-katholiek qua karakter. Zijn werken zijn sterk symbolisch en in tegenstelling tot die van Bruegel, ernstig en nooit satirisch van toon.
Baldass besteedt verder uitgebreid aandacht aan de chronologie van Bosch’ oeuvre, aan zijn tekeningen en aan zijn stijl. Deze laatste vertoont verwantschap met de Vlaamse schilderkunst uit de eerste helft van de vijftiende eeuw en met de Hollandse schilderkunst uit de late vijftiende eeuw, maar staat omwille van een aantal karakteristieke eigenschappen toch geheel apart. Achteraan bevat dit boek een groot aantal interessante illustraties (onder meer details van de Hooiwagen-versie in het Escorial) en een beredeneerde catalogus van Bosch’ schilderijen en tekeningen.
Een aantal uitspraken van Baldass (Bosch zou geen atelier hebben gehad, de buitenluiken van de Aanbidding der Wijzen in het Prado zouden geen verband hebben met het hoofdthema van de triptiek) zijn ondertussen door de recente Bosch-studie achterhaald.
[explicit]
