Hoogstede 2023
“The Vienna Last Judgement Triptych revisited: notes on comparing paintings” (Luuk Hoogstede) 2023
[in: Jos Koldeweij en Willeke Cornelissen (red.), Jheronimus Bosch – His Workshop and His Followers – 5th International Jheronimus Bosch Conference, May 11-13, 2023, Jheronimus Bosch Art Center, ’s-Hertogenbosch, The Netherlands. Jheronimus Bosch Art Center, ’s-Hertogenbosch, 2023, pp. 342-354]
Alle panelen van Bosch’ Weense Laatste Oordeel-drieluik vertonen talrijke kleinere en grotere veranderingen, zowel in de ondertekening als in de schilderfasen. Latere toevoegingen, daterend van na 1520-25, omvatten heel wat retoucheringen en aanzienlijke overschilderingen die op de linker en rechter binnenluiken werden aangebracht tijdens meerdere reinigingscampagnes en restauraties. De buitenluiken en het middenpaneel bleven beter bewaard en lenen zich dus beter voor een vergelijking van details binnen het drieluik en in andere werken van Bosch, ofschoon de interpretatie altijd onderhevig blijft aan subjectiviteit. Hoogstede somt dan zes belangrijke kenmerken op van de schilderwijze op de binnenpanelen van het Weense drieluik. Sommige van deze kenmerken komen ook voor op een aantal andere werken van Bosch, sommige dan weer niet. We hebben echter nog geen echt klare kijk op Bosch’ artistieke ontwikkeling en de chronologie van zijn schilderijen blijft een lastige kwestie. Het lijkt veilig om de medewerking van atelierassistenten aan te nemen, vooral waar het de grotere schilderijen betreft. Het Weense Laatste Oordeel-drieluik kan ons helpen om meer inzicht te verwerven in de werkpraktijken van Bosch’ atelier, maar verder onderzoek van de beschikbare technische gegevens is noodzakelijk.
[explicit 20 mei 2024 – Eric De Bruyn]
