Krischel e.a. 2014
“A Stone Never Cut for: A New Interpretation of The Cure of Folly by Jheronimus Bosch” (Matthis Krischel, Friedrich Moll, and Philip Van Kerrebroeck) 2014
[in: Urologia Internationalis, vol. 93, nr. 4 (december 2014), pp. 389-393, URL: https://doi.org/10.1159/000362741]
De drie auteurs zijn urologen. Zij bieden een nieuwe interpretatie van De Keisnijding (Madrid, Prado), een schilderij dat meestal toegeschreven wordt aan Jheronimus Bosch. Medische historici en kunsthistorici zijn het erover eens dat het schilderij hoogstwaarschijnlijk geen echte operatie weergeeft, aangezien aangetoond werd dat in historische bronnen geen bedrieglijke – of echte – hoofdoperaties vermeld worden in de zestiende en zeventiende eeuw. In de rapporten over kwakzalverij in de Nederlanden gedurende deze periode worden operaties aan de schedel niet vermeld, maar er bestaan wel bronnen die signaleren dat schedeloperaties vertoond werden in toneelvoorstellingen die bedoeld waren als entertainment en morele instructie.
De drie figuren rond de patiënt kunnen gezien worden als allegorieën van de geneeskunde, de godsdienst en de filosofie. Alle drie hebben ze attributen die verwijzen naar hun beperkte kennis en kracht. Het schilderij kan geduid worden als een weergave van de beperkte mogelijkheden van geneeskunde, filosofie of zelfs godsdienst om veel goeds te doen voor sommige patiënten, onder meer voor diegenen die lijden aan ernstige neurologische of psychiatrische aandoeningen. De povere reputatie van blaassteenoperaties in de tijd van Bosch hebben hem er waarschijnlijk toe gebracht om het ‘wegsnijden van blaasstenen’-concept te gebruiken als een symbool voor de beperkingen van de geneeskunde, maar tevens als een teken van hoop op succesvolle psychochirurgie in de toekomst in verband met het genezen van waanzin.
[explicit 18 november 2020]
