Wittrock 1979
“Die sogenannte Sintflutflügel des Hieronymus Bosch. Ein Versuch zur Interpretation der drei ersten Medaillons der Aussenflügel” (Irma Wittrock) 1979
[in: Oud Holland, vol. 93 (1979), nr. 1, pp. 52-60]
[Ook vermeld in Gibson 1983: 128 (E324)]
Wittrock meent de bron van het medaillon linksboven op de zogenaamde Zondvloed-panelen (Rotterdam, Museum Boymans Van Beuningen) gevonden te hebben in Augustinus’ De Civitate Dei, namelijk het verhaal over Hesperius: een deken redt een boerderij die aangevallen wordt door demonen. De medaillons linksbeneden en rechtsboven gaan naar verluidt terug op een sermoen van de dominicaan Peregrinus (over een man die weigert op zondag naar de kerk te gaan en door de duivel naar de hel gevoerd wordt). Bosch baseerde zich hoogstwaarschijnlijk niet rechtstreeks op deze auteurs, maar kende andere versies van de exempla die we bij hen terugvinden. Een tekst die aan het vierde medaillon ten grondslag zou liggen, heeft zij tot nu toe niet gevonden.
Wittrocks conclusie is dat Bosch in ieder geval in de medaillons woordgetrouw exempelen in beeld bracht. Hij ontleende zijn stof dus niet aan bijvoorbeeld het onderbewustzijn of fantastische visioenen. Alleen wordt de uitbeelding van de exempelen door zijn grote verbeeldingskracht wat aangepast en vervormd.
Een zwak element in Wittrocks hypothese is dat er volgens haar wel een samenhang is tussen twee van de medaillons onderling, maar niet tussen deze twee en de andere, tenzij dan een erg vage (het Boze dat overwint / het Goede dat overwint) …
[explicit]
